Turbulente tijden voor Onderzoeksraad

Het jaar is bijzonder slecht begonnen voor de Nederlandse Onderzoeksraad. Eerst was het de rechtbank in Den Haag die op 8 januari 2020 oordeelde dat de raad na het vliegtuigongeval dat in 1992 in Faro plaatsvond, onvoldoende zorgvuldig heeft gerapporteerd.  

Weersomstandigheden werden ten onrechte als de hoofdoorzaak aangewezen, terwijl fouten van de piloten niet voldoende waren belicht. Dat leidde tot de beslissing dat de Staat deels aansprakelijk is voor de schade die de slachtoffers door die onzorgvuldige rapportage hebben geleden.  

Vervolgens kwam de New York Times op 20 januari 2020 met kritische vragen over het rapport van de Onderzoeksraad over de crash - met het vliegtuig van Turkish Airlines - die in 2009 bij Schiphol plaatsvond. De raad zou fabricagefouten van vliegtuigfabrikant Boeing onvoldoende hebben benoemd en dat zou dan weer onder druk van de Amerikanen zijn gebeurd. 

Grote belangen

Dit is niet goed voor de Onderzoeksraad en niet goed voor het publieke vertrouwen dat na een ramp in het oordeel van die raad moet kunnen bestaan. Het spreekt voor zich dat grote belangen betrokken zijn bij de uitkomst van een ramponderzoek. Hierdoor is begrijpelijk dat door betrokkenen geprobeerd wordt om die uitkomst te beïnvloeden.  

Bij een onderzoek na een vliegramp kunnen de luchtvaartmaatschappij, de plaatselijke autoriteiten en vliegtuigfabrikant betrokken zijn. Ieder kan daarbij een eigen belang hebben.  

Vertrouwen op onafhankelijk oordeel

Het is de taak van de raad om tot een onafhankelijk en correct oordeel te komen. Dat is vooral van belang voor de enige belanghebbenden die nooit bij het onderzoek betrokken zijn: de slachtoffers of hun nabestaanden. Zij moeten op het oordeel van de raad kunnen vertrouwen en dat oordeel moet niet in een kwaad daglicht gesteld kunnen worden. Het is van het grootste belang dat het vertrouwen in de Onderzoeksraad waar nodig wordt hersteld.

Amsterdam, 6 februari 2020

Heeft u vragen over dit blog, dan kunt u contact opnemen met de auteur, John Beer.