Het vooroordeel van de professional

Het medisch adviesteam van Beer advocaten voorziet de advocaten van het kantoor regelmatig van binnenlandse of buitenlandse publicaties op medisch gebied die van betekenis kunnen zijn voor ons werk. Dergelijke informatie kan soms beslissend zijn bij het voeren van medisch-juridische discussies, bijvoorbeeld over medische fouten. Ik maak er dankbaar gebruik van.

Zeer onlangs kwam mij zo een recente Amerikaanse publicatie van de Yale School of Medicine onder ogen waarin werd gesproken over een mogelijk verband tussen vooroordelen van dokters en het maken van medische fouten. In de Verenigde Staten wordt al langer over dit onderwerp gepubliceerd. In deze publicatie werd verslag gedaan van een onderzoek naar meer dan 2.300 patiëntendossiers.

Er was gekeken naar het voorkomen van fouten bij onderzoek en behandeling. Ook waren de dossiers onderzocht op door de dokter opgeschreven stigmatiserende opmerkingen over de betrokken patiënten.

De onderzoekers stelden vast dat in ongeveer een kwart van de dossiers sprake was van een fout in de vorm van het missen van een bevinding bij lichamelijk onderzoek, het niet stellen van een belangrijke vraag, onvoldoende onderzoek en zo verder.

In de medische dossiers waarin sprake was van een dergelijke fout bleek in tweemaal zoveel gevallen sprake te zijn van stigmatiserende opmerkingen als in andere dossiers. De onderzoekers gaven bovendien aan dat er een significant verband was met huidskleur en sociale status van de betrokken patiënten. Stigmatiserende opmerkingen betroffen bijvoorbeeld de geloofwaardigheid van de patiënt en stereotyperende aanduidingen.

Het maken van stigmatiserende opmerkingen over patiënten is natuurlijk niet beperkt tot de Verenigde Staten. Ook in Nederland tref je soms afkortingen aan zoals POP (= Pijn Overal Pijn) en PHPD (= Pijntje Hier Pijntje Daar). Dokters herkennen deze opmerkingen van hun collega’s. Patiënten hebben doorgaans geen idee.

Er is ook een cultureel aspect van betekenis. Mensen uit diverse culturen geven hun klachten vaak op een verschillende manier weer. Het uiten van klachten door patiënten uit andere culturen dan de Nederlandse kan hier door dokters onbegrepen zijn of zelfs als onecht, en derhalve irritant, worden gevoeld. Het ligt voor de hand te denken dat de kwaliteit van een medische behandeling beter is naarmate de dokter zich minder aan zijn of haar patiënt ergert.    

Het effect van stigmatiserende opmerkingen in het (elektronisch) medisch dossier wordt vergroot doordat ze voor alle betrokken behandelaars zichtbaar zijn en van invloed zijn op het beeld van opvolgende dokters die naar de bevindingen van hun voorgangers kijken. Zo is het mogelijk dat een zeer subjectieve aanduiding feitelijk voor waar en correct wordt aangenomen door een ieder die zich met de zorg voor de betreffende patiënt bezig houdt.

In verschillende Amerikaanse publicaties wordt het vanzelfsprekend van belang geacht om stigmatiserende opmerkingen niet in het patiëntendossier op te schrijven. Het is natuurlijk niet moeilijk om die conclusie te onderschrijven. Dergelijke opmerkingen getuigen van gebrek aan respect en bedreigen dus ook de goede kwaliteit van de hulpverlening.

Heeft u vragen over dit blog, dan kunt u contact opnemen met de auteur, John Beer.