De nieuwe zedenwet uitgelegd

1 juli is ieder jaar een datum waarop verschillende nieuwe wetten in Nederland worden ingevoerd. Zo ook dit jaar. Op 1 juli 2024 is de nieuwe wet seksuele misdrijven in werking getreden.

De wet wordt gezien als een belangrijke stap voor slachtoffers en sluit aan bij de maatschappelijke verandering die gaande is. De nieuwe wet moet voor slachtoffers de drempel verlagen om aangifte te doen bij de politie. De verwachting is dat vervolging van zedenfeiten met deze nieuwe wetgeving eenvoudiger zal worden.

De belangrijkste verandering is dat ‘dwang’ niet langer bewezen hoeft te worden bij verkrachting en aanranding. Dat is voor slachtoffers een relevante wijziging, waaruit ook erkenning blijkt, nu uit onderzoek is gebleken dat in 70% van de gevallen een slachtoffer bevriest tijdens het seksueel geweld. In plaats van dwang dient nu bewezen te worden dat wanneer iemand gezien de omstandigheden het ernstige vermoeden had kunnen hebben dat de wil bij de ander ontbrak, hij of zij strafbaar is aan schuldverkrachting of schuldaanranding wanneer de seksuele handelingen zijn voortgezet.

Als iemand niet alleen het vermoeden had, maar ook echt wist dat de wil bij de ander ontbrak en toch de seksuele handelingen heeft doorgezet, is sprake van opzetverkrachting of opzetaanranding. Als door de pleger geweld, dwang of bedreiging wordt toegepast is sprake van gekwalificeerde (opzet)verkrachting of gekwalificeerde (opzet)aanranding. Dit is het zwaarste misdrijf volgens de nieuwe wet. De maximale gevangenisstraffen lopen op tot 18 jaar als een slachtoffer jonger dan 12 jaar is.

Ook is de strafbaarstelling van seksueel grensoverschrijdend gedrag uitgebreid. Zo worden grooming en sexting niet langer enkel gezien als een privacyschending of computervredebreuk, maar wordt erkend dat het gaat om een zedenmisdrijf. Tot slot zijn twee nieuwe misdrijven strafbaar gesteld: seksuele intimidatie in het openbaar en seksueel benaderen van kinderen jonger dan 16 jaar (sexchatting).

Seksuele misdrijven hebben vaak een grote en langdurige impact op het leven van een slachtoffer. Als slachtoffer van een seksueel misdrijf heb je de mogelijkheid om je bij te laten staan door een advocaat en een rol te spelen in de strafrechtelijke procedure. Een advocaat kan bijstand verlenen tijdens een getuigenverhoor en tijdens de zitting, maar ook een verzoek tot schadevergoeding indienen. Een slachtoffer van een zedenmisdrijf heeft, indien de verdachte wordt veroordeeld, recht op vergoeding van schade, waaronder smartengeld. Hoe hoog die vergoeding is hangt onder meer af van het delict en de gevolgen voor het slachtoffer.

Of de nieuwe wet ook daadwerkelijk gaat leiden tot een toename van het aantal aangiften zal de toekomst moeten uitwijzen. In ieder geval is er met de nieuwe zedenwet een mooie stap gezet voor erkenning van slachtoffers.

Heeft u vragen over deze blog, dan kunt u contact opnemen met de auteur, Nicole Hoogenboom