Een verkeersongeval in de Verenigde Staten

In september 2021 vond in de Amerikaanse staat South Carolina een verkeersongeval plaats. Een 43-jarige motorrijder kwam in botsing met een bestelbusje van het bedrijf Amazon. Het ongeval was veroorzaakt door een verkeersfout van de bestuurder van het bestelbusje. De motorrijder liep door het ongeval zeer ernstige letselschade op als gevolg van traumatisch hersenletsel en zwaar orthopedisch letsel.

Uitspraak van de jury over letselschadevergoeding

In deze zaak kwam het tot een gerechtelijke procedure waarin de jury op 7 december 2023 uitspraak deed. Amazon werd veroordeeld tot vergoeding van de materiële en immateriële schade van $14,41 miljoen. Bijna $10 miljoen voor kosten van medische zorg, ruim $1,3 miljoen voor verlies van arbeidsvermogen en een smartengeld van $3,3 miljoen. Een dergelijke omvang van schadevergoeding past bij een in de Verenigde Staten ontbrekend sociaal stelsel waar medische zorg vaak door slachtoffers zelf moet worden gefinancierd en zij doorgaans evenmin een inkomensvervangende uitkering bij ziekte en arbeidsongeschiktheid ontvangen.  

Punitive damages

Maar hiermee was het nog niet klaar. De jury veroordeelde Amazon.com tevens tot betaling van punitive damages van $30 miljoen aan het slachtoffer. Met een veroordeling tot betaling van punitive damages wordt aan de aansprakelijke partij, naast de verplichting om de schade te vergoeden, een financiële boete opgelegd. Hierdoor bedroeg de veroordeling van Amazon totaal $44,41 miljoen. Daarnaast moest ook de bestuurder zelf $175.000 als punitive damages betalen. Punitive damages kunnen – anders dan in Nederland - in de Verenigde Staten worden opgelegd aan een partij die roekeloos, opzettelijk of moedwillig handelt en daardoor schade veroorzaakt. De hoogte van de vergoeding heeft geen relatie met de hoogte van de veroorzaakte schade, maar met de ernst van de verwijtbaarheid. In het Amerikaanse systeem is het bedoeld als afschrikking van degenen die het met de maatschappelijke zorgvuldigheid niet zo nauw nemen.

Achtergrond van de veroordeling

Wat was de reden dat de jury in South Carolina ertoe kwam om punitive damages toe te wijzen? Onderzoek had uitgewezen dat sprake was geweest van distracted driving door de bestuurder van het busje. Met die term wordt bedoeld dat hij ten tijde van het ongeval achter het stuur bezig was met iets anders dan oplettend rijgedrag. Forensisch onderzoek van de telefoon van de bestuurder had duidelijk gemaakt dat sprake was van een hoog datagebruik die dag. Als getuige had de bestuurder erkend dat hij pornografie en andere video’s had bekeken tijdens het doen van zijn bestelroute. De jury kwam tot de conclusie dat Amazon invloed op zijn gedrag had kunnen uitoefenen. Ongetwijfeld heeft meegespeeld dat in de Verenigde Staten jaarlijks naar schatting meer dan 3.000 mensen hun leven verliezen door een ongeval dat door distracted driving is veroorzaakt.

Hoe zou het in Nederland zijn gegaan?

Het slachtoffer zou zijn schade naar Nederlandse civielrechtelijke maatstaven vergoed krijgen. Afhankelijk van initiatieven van politie en justitie zou mogelijk strafrechtelijke vervolging plaatsvinden. Een dergelijke vervolging zou waarschijnlijk uitsluitend gericht zijn tegen de bestuurder en niet tegen het bedrijf dat praktisch gezien het best in staat is om het gedrag van bestuurders van haar bestelbusjes te beïnvloeden. Welke andere mogelijkheden dan een forse financiële boete zouden er bestaan om een bedrijf te activeren hier noodzakelijke maatregelen te treffen?

Ik geloof dat punitive damages een maatschappelijk doel dienen, omdat ze beogen afkeurenswaardig gedrag te corrigeren. Ze hoeven niet zo hoog te zijn als in de Verenigde Staten het geval is, en ze zouden wat mij betreft niet uitsluitend ten goede hoeven te komen aan het slachtoffer wiens schade al volledig is vergoed.

Heeft u vragen over dit blog, dan kunt u contact opnemen met de auteur, John Beer