Schadevergoeding in letselschadezaken, goed fatsoen

Bij schadevergoeding gaat het om betalen en ontvangen. Er wordt schade vergoed omdat aan de ander schade is toegebracht en de ontvanger wordt door de ontvangst van de vergoeding in een positie gebracht alsof de schade niet was toegebracht. De veroorzaker repareert wat door diens schuld is beschadigd.

Vaststelling omvang letselschade

Het bepalen van de omvang van een schadevergoeding is soms heel simpel. De door een aanrijding veroorzaakte schade wordt in de regel bepaald door de hoogte van de reparatienota. Als schade moet worden vergoed wat het kost om de schade te repareren.

In zaken van letselschade is het vaak moeilijker om de omvang van de schade te bepalen. Schade aan de gezondheid laat zich in de regel niet met wiskundige nauwkeurigheid vaststellen. Eenzelfde letsel heeft bovendien niet bij iedereen dezelfde impact. Iemand die gitaarspelen als hobby heeft, wordt door het verlies van twee vingers van een hand zwaarder getroffen dan degene die de vrije tijd uitsluitend lezend doorbrengt. Benadeling van de gezondheid heeft dus een sterk individuele dimensie. Dat is anders dan een schade aan de auto.

Vaststelling toekomstschade

Maar er is meer. Hoe zit het met het slachtoffer dat door het letsel blijvend uitvalt op het werk en vervolgens afhankelijk is van een arbeidsongeschiktheidsuitkering? Het verschil tussen het loon en die uitkering is goed te berekenen, maar er blijven belangrijke vragen. Zou de betrokkene in de denkbeeldige situatie waarin hem of haar het letsel niet was toegebracht promotie hebben kunnen maken of een beter betaalde baan hebben kunnen vinden? Een dergelijke ontwikkeling lag in een toekomst die door de veroorzaker van de schade aan het slachtoffer is ontnomen. In een eerlijke verdeling van de bewijslast wordt hiermee rekening gehouden. Het is weliswaar het slachtoffer dat zijn schade moet bewijzen, maar het kan niet zo zijn dat de veroorzaker er voordeel van heeft dat het slachtoffer niet meer met absolute zekerheid kan aantonen welke resultaten hij in het leven had kunnen bereiken.

Vaststelling schade kinderen

Het moeilijkst is de situatie van het kind dat op jeugdige leeftijd ernstig letsel opliep. Bijvoorbeeld het kind dat bij de geboorte door een medische fout hersenletsel opliep. Aan dat kind is de volledige toekomst ontnomen. Hoe moet worden ingeschat hoe het leven zonder de medische fout was gelopen? In de praktijk gebeurt dit door ouders, broers en zusters als maatstaf te nemen. Dit leidt natuurlijk niet tot absolute zekerheid over wat het betrokken kind in het leven had kunnen bereiken, maar het is een manier om tot een rechtvaardige oplossing te komen.

Goed fatsoen

Schadevergoeding is geen lot uit een loterij. Er wordt niets gewonnen. Hoe hoger de schadevergoeding, hoe erger de misère waarin het slachtoffer door de fout van de veroorzaker is gebracht. Door het vergoeden van schade wordt slechts gerepareerd wat verloren is gegaan.

Vergoeding van schade is een juridische plicht van de veroorzaker van die schade. In bredere zin is het ook een kwestie van solidariteit. Als maatschappij moeten we het belangrijk vinden dat de vergoeding van schade van slachtoffers op een deugdelijke en rechtvaardige manier plaatsvindt. Het was mijn moeder die mij leerde dat ik moest aanbellen bij de buurman wiens ruit door mijn voetbal was gesneuveld. Gewoon fatsoen?

Amsterdam, 21 maart 2019

Heeft u vragen over dit blog, dan kunt u contact opnemen met de auteur, John Beer.